رئیس شرکت تعاونی صنعت چاپ استان در گفت‌وگو با فراچاپ از چالش‌های ارتباط چاپخانه‌ها با سازمان تأمین اجتماعی می‌گوید.
«یکی از چالش‌های فعالان صنعت چاپ در استان خراسان‌رضوی و سراسر کشور این است که در چند سال اخیر از حمایت سازمان تامین اجتماعی محروم مانده‌اند.» این جمله، محور سخنان علی مغانی، رئیس اتحادیه صنعت چاپ استان در بیست‌وسومین جشنواره ملی صنعت چاپ خراسان‌رضوی بود؛ موضوعی که به‌صورت فراگیر، تصویر مشترکی بود که در آینه سخنان دیگر فعالان این حوزه نیز مشاهده شد. بر همین اساس، فراچاپ در این شماره به‌سراغ علی‌اصغر جلیلیان‌فتاحی، رئیس شرکت تعاونی صنعت چاپ استان رفته است تا در این باره و برخی موضوعات دیگر با وی گفت‌وگو کند.
سؤال اول را درباره روز ملی صنعت چاپ مطرح می‌کنم. به‌نظر شما چرا با وجود اینکه هزاران زمینه فعالیت صنعتی وجود دارد، صنعت چاپ از معدود حوزه‌هایی است که یک روز خاص به‌نام خود دارد؟
بله، همان‌طور که شما اشاره داشتید، 23 سال است که روز یازدهم شهریور در تقویم ملی کشور به‌نام صنعت چاپ ثبت شده است و فعالان این حوزه در سراسر ایران از این روز تا پایان آبان‌ماه را جشن می‌گیرند. دلیل برگزاری این برنامه‌های متعدد در سراسر کشور نیز آن است که اهمیت دارد مسئولان و مردم با صنعت چاپ آشنا شوند و بدانند این عرصه فعالیتی فراتر از دیگر حوزه‌های صنعتی چقدر اهمیت دارد. ارتباط فعالان صنعت چاپ با یکدیگر، انسجام مؤثری در این عرصه ایجاد می‌کند و به‌برکت آن، مشکلات این صنعت نیز دسته‌بندی می‌شود و به‌اطلاع مسئولان می‌رسد تا با سرعت بیشتری به آن‌ها رسیدگی شود. البته در این باره اطلاع‌رسانی نیز می‌تواند خیلی مؤثر باشد؛ آن هم از نوع تخصصی، زیرا تا مسئولان با این صنعت آشنا نباشند و به اهمیت آن پی نبرند، نمی‌توانند چاره‌ای بیندیشند.
با توجه به اینکه شهرک ویژه‌ای با محوریت صنعت چاپ‌ونشر در شهرک صنعتی توس ایجاد شده است، به‌صراحت بگویید چه حمایتی از سوی دولت و نهادهای حاکمیتی می‌تواند گره‌گشای چالش‌های چاپخانه‌داران استان باشد؟
خراسان‌رضوی اولین شهرک چاپ را با کمک شرکت شهرک‌های صنعتی تشکیل داد و این کار با پیگیری‌های مستمر رئیس اتحادیه خراسان‌رضوی صورت پذیرفت و اتفاق بزرگی بود که یک گام بزرگ روبه‌جلو محسوب می‌شد، زیرا برای چاپخانه‌داران حائز اهمیت بسیار است که دیگر دغدغه زیرساخت‌ها را نداشته باشند و در محیطی مناسب، فعالیت کنند. البته در این شرایط که زمین مناسب فراهم شده است، شرکت شهرک‌ها باید به‌میدان بیاید و در زیرساخت‌ها به‌صورت مؤثر کمک کند. برای نمونه، اینکه امروزه در حوزه برق هزینه ترانس از درخواست‌کننده تهیه می‌شود و چاپخانه‌داران باید مدت‌های طولانی گاه تا پنج سال در صف انتظار نصب بمانند، موضوعی است که بر مشکلات افزوده است. مشابه این مسئله در دیگر موضوعات همچون آب و تلفن نیز وجود دارد و برای مثال اشتراک آب با اینکه موضوعی در انحصار شرکت شهرک‌هاست، امروزه با نرخ تقریباً ده‌برابری عرضه می‌شود. به‌همین دلیل است که می‌گوییم پس از واگذاری زمین به صنعتگر، نباید کارآفرین را رها کنند و اگر صاحبان صنایع به بانک صنعت‌ومعدن معرفی شوند و وام مناسب و طولانی‌مدت دریافت کنند، می‌توانند ساخت‌وساز را تمام و ماشین‌آلات موردنیاز در این صنعت را که عمدتاً بسیار گران‌قیمت‌اند، تأمین کنند.
پیش‌تر گفته بودید که رونق صنعت چاپ، منافع آشکار برای دیگر حوزه‌های صنعت کشور دارد. در این باره بیشتر بگویید. توسعه صنعت چاپ چگونه می‌تواند به‌نفع ارکان اقتصاد کشور و به‌ویژه صادرات باشد؟
درباره جایگاه این صنعت در رونق اقتصاد همین بس که بنا بر گزارش رسمی اداره‌کل فرهنگ‌وارشاد اسلامی خراسان‌رضوی، صادرات استان در سال1401 نسبت به سال گذشته، 213درصد رشد داشته است. دقت کنید که این آمار فقط در خراسان‌رضوی است و یک دلیل مهم آن نیز گسترش و رونق فعالیت چاپخانه‌های ماست، زیرا صادرات بدون بسته‌بندی غیرممکن است و اگر صنعت چاپ ضعیف باشد، بقیه صنایع نیز با مشکلات بسیار در صادرات روبه‌رو می‌شوند. در این شرایط، از دولت می‌خواهیم به اهمیت این صنعت پی ببرد و با وعده‌ای که آقای رئیس‌جمهور برای بهره‌گیری از منابع آزادشده دادند، دولت در قالب وام‌های تبصره‌ای و طولانی‌مدت، به‌کمک ناوگان فرسوده این صنعت بیاید تا ماشین‌آلات نوسازی شوند. آن وقت است که به‌یقین صادرات غیرنفتی شتاب بیشتری خواهد گرفت. البته چالش‌های موجود در عرصه صادرات نیز همچنان گریبان‌گیر ماست؛ از جمله تعهد ارزی و نبود مبادله تجاری با پول ملی که متأسفانه علی‌رغم اینکه شعار حذف دلار را می‌شنویم اما برخلاف کشورهای درحال‌توسعه و توسعه‌یافته، دولت همچنان به‌جای ارائه یارانه به صادرات، فشار مضاعف بر صادرکنندگان می‌آورد.
سؤال درباره رابطه چاپخانه‌داران با سازمان تأمین‌اجتماعی و چالش‌های بیمهای در این عرصه، محور این مصاحبه است. با قانون صنایع سخت و زیان‌آور شروع می‌کنم. از اساس با اینکه چاپ یک صنعت سخت و زیان‌آور است، موافقید؟
به‌نظرم صنعت چاپ یک عرصه فعالیتی سخت محسوب می‌شود، اما دیگر نمی‌توان آن را زیان‌آور دانست. پنجاه سال پیش چون صفحات چاپ در قسمت حروف‌چینی با سرب سروکار داشتند، این کار زیان‌آور محسوب می‌شد، اما از آن زمان تاکنون، دیگر شما چنین چیزی را در چاپخانه‌ها نمی‌بینید و همه امور با دستگاه‌های دیجیتال انجام می‌شود و در انتها، زینک طرح را به‌چاپ می‌رساند. در این باره، باور من این است که سازمان تأمین‌اجتماعی به‌دنبال استفاده‌کردن از قانون برای تأمین نفع بیشتر برای خود است و به‌همین دلیل برنامه‌ای برای اصلاح قانون ندارد، درحالی‌که اکنون زمان آن فرارسیده است که قانون مشاغل سخت و زیان‌آور مورد بازنگری قرار بگیرد.
یک جنبه آشکار از ایراد قانون در رویکرد امروز سازمان تأمین‌اجتماعی انعکاس دارد؛ آنجا که کارگر بعد از گذران دوران کار و در زمان بازنشستگی، تقاضای چهاردرصد دوران کارکرد را از کافرما می‌کند. اگر کارفرما مکلف است چهاردرصد برای کارگر مشمول شغل سخت و زیان‌آور بدهد، چرا سازمان تأمین‌اجتماعی تا زمان بازنشستگی برای 25 تا 30سال، حق بیمه را یکجا و به نرخ روز مطالبه می‌کند؟ جالب اینجاست که چند وقت است دلال‌هایی با عنوان وکیل بر آتش این بی‌قانونی می‌دمند و مطالبات نابه‌جا از کارفرمایان دارند.
با این حساب به‌نظر می‌رسد به‌جای اینکه بیمه عامل تأمین آرامش و آسایش صنعت چاپ باشد، خود یک عامل خاص برای ایجاد تشویق و تنش است.
بله، دقیقاً. صنعت چاپ، مشکلات عدیده‌ای با بیمه دارد. سازمان تأمین‌اجتماعی باید همان‌طور که از نام آن مشخص است، خدمات بیمهای را برای آرامش و آسایش صنعت ارائه دهد، نه‌اینکه وقتی قانون فعالیت تا پنج نفر را مشمول معافیت حق بیمه کارگر می‌داند، تا جایی که بتواند شانه خالی کند. این وضعیت منحصر در کارفرمایان هم نیست و کارگران نیز تا حد زیادی به این مشکلات بیمهای دچار هستند. برای مثال در پرونده استراحت پزشکی، کارگران به‌جای اینکه وجه را از سازمان بگیرند، وادار شده‌اند تا به‌سراغ کارفرمایان بیایند و هفت‌خانی که پیش پای آن‌ها گذاشته شده است در نهایت باعث می‌شود بسیاری از کارگران به‌کلی منصرف شوند.