برای همه کسانی که موی در صنعت سفید و استخوان در اقتصاد خرد کرده‌اند، فعالیت در شهرک‌های صنعتی فرصت مناسبی را فراهم می‌کند تا از امکانات فراگیر این واحدهای بزرگمقیاس استفاده و کسب‌وکارشان را به‌صورت روزافزون توسعه دهند. در این میان، «جعفر فرشچی طوسی» یکی از آن نامه‌ای آشنایی است که پیش از تصدی مسئولیت مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی، مسئولیت مشابه شهرک صنعتی قم، مشاور مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و دهها تجربه ریز و درشت صنعتی و اقتصادی را در کارنامه دارد و بر همین اساس، «فراچاپ» به سراغ او رفته و از کم و کیف شهرک‌های صنعتی استان پرسیده است؛ از اینکه با در اختیار داشتن چه شرایطی می‌توان امتیاز اخذ زمین را کسب کرد و سؤالاتی از این دست که مطالعه آن خالی از لطف نیست.
* چه تعداد شهرک‌های صنعتی در استان وجود دارد؟ آیا درباره تعداد و نوع صنایع مستقر در آن‌ها آماری وجود دارد؟
شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی مشتمل بر ۵۰ شهرک و ناحیه صنعتی است که ۴۱ شهرک از این تعداد در مرحله واگذاری زمین قرار دارد و کلیه صنایع اعم از فلزی، غیرفلزی، کانی، شیمیایی، غذایی، دارویی و سایر انواع مختلف آن‌که در وزارت صمت به رسمیت شناخته شده باشد، می‌توانند در شهرک‌های صنعتی دارای زمین باشند. امروزه دو هزار و ۷۹۰ واحد صنعتی هم که در شهرک‌های صنعتی استان فعال هستند و زمینه اشتغال بیش از ۷۸ هزار و ۸۲۹ نفر را فراهم کرده‌اند، همگی در همین دسته‌بندی‌ها قرار می‌گیرند.
در این باره، بیش از ۹ گروه‌بندی جداگانه وجود دارد که هرکدام رده‌ها و انواع مختلفی از فعالیت‌های صنعتی را شامل می‌شوند. به‌طور مثال، گروه صنایع غذایی شامل ۱۸۰ واحد مختلف، گروه صنایع نساجی و پوشاک شامل ۷۱ واحد مختلف، گروه صنایع چرم شامل ۲۶ واحد مختلف، گروه صنایع سلولزی شامل ۹۲ واحد مختلف، گروه صنایع فلزی، ماشین‌سازی و الكترونیكی شامل ۴۳۹ واحد مختلف، گروه صنایع کانی غیر فلزی شامل ۱۵۴ واحد مختلف، گروه صنایع شیمیایی شامل ۴۲۸ واحد مختلف، گروه صنایع دارویی و بهداشتی شامل ۴۶ واحد مختلف، گروه صنایع کشاورزی شامل ۱۴۲ واحد مختلف و در نهایت گروه صنایع بازیافت با ۴۲ واحد مختلف، در زمره این گروه‌ها طبقه‌بندی می‌شوند.
* ضوابط و شرایط واگذاری زمین به واحدهای صنعتی به چه صورت است؟ مثلاً یک واحد باید چه استانداردهایی داشته باشد که بتواند برای فعالیت خود زمین در شهرک صنعتی داشته باشد؟
سرمایه‌گذارانی که از طرف سازمان صمت یا جهاد کشاورزی مجوز داشته باشند، می‌تواند به شرکت شهرک‌های صنعتی مراجعه کنند و به‌صورت نقد یا اقساط، زمین‌های موردنیاز خود برای ایجاد واحدهای صنعتی را دریافت کنند. در این باره، مسئولیت شرکت شهرک‌ها این است که با هدف تسریع در امر ساخت‌وساز و حمایت از تولید، برای قطعات مشخصی از زمین، اشتراک آب، برق، گاز، راه و تصفیه‌خانه فراهم کند و آن‌ها را در اختیار سرمایه‌گذاران بخش خصوصی قرار می‌دهد. اینجاست که استانداردهای ویژه سازمان صمت و جهاد کشاورزی برای سرمایه‌گذاران ضرورت اجرایی پیدا می‌کند تا به‌طور مثال، آن دسته از افرادی که در گروه صنایع بازیافت خواهان ایجاد یک واحد صنعتی و اقتصادی در شهرک صنعتی هستند، علاوه بر استانداردهای فنی صمت و جهاد کشاورزی، به احصای استانداردهای محیط‌زیستی هم مکلف شوند. تعیین این استانداردها نیز از سوی دیگر برعهده سازمان صمت است و سرمایه‌گذاران در جریان پیگیریهای خود با مفاد قانونی موردنظر برای حوزه فعالیتی خود آشنا می‌شوند.
* قراردادهای شرکت شهرک‌ها با واحدهای صنعتی چگونه است؟ این قراردادها یکطرفه هستند یا سازمان ذیل مدیریت شما هم خدماتی به واحدهای صنعتی ارائه می‌کند؟
قطعاً قراردادها دوطرفه است. در یک طرف، تعهدات سرمایه‌گذار قید می‌شود و برمبنای آن، افراد واجد شرایط مکلف می‌شوند تا در بازه زمانی یک سال، واحدهای خود را به‌طور کامل بسازند، تجهیز و مستقر کنند و پایان کار و پروانه بهره‌برداری نصب ماشین‌آلات و بهره‌برداری از سازمان صمت یا جهاد کشاورزی را اخذ نمایند. در مقابل هم شرکت شهرک‌های صنعتی تعهد می‌دهد تا پس از اخذ پایان کار از سوی پیمانکار، اشتراکات آب، برق، گاز، راه و تصفیه‌خانه را برای واحدهای موردنظر فعال کند. البته همه‌چیز به همین‌جا ختم نمی‌شود. این اول کار است. بسته‌های حمایتی متنوعی هم برای واحدهای در حال تأسیس، واحدهای مستقر و واحدهای فعال تدارک دیده شده که از آن جمله می‌توان به امکانات ویژه حوزه صنایع کوچک شرکت شهرک‌ها اشاره کرد؛ امکاناتی از قبیل تسهیلات، مشاوره‌های اقتصادی و راهنمایی‌هایی که بهره‌برداران را قادر می‌کند تا از مجوز صادرات گرفته تا رسیدگی به امور حقوقی، بیمه، مالیات و مواردی از این دست، از مشاوره زبده‌ترین کارشناسان اقتصادی برخوردار شوند.
در این باره، این نکته را هم بگویم که بسته‌های حمایتی که به سرمایه‌گذاران ارائه می‌شود، مشتمل بر طیف وسیعی از خدمات است که از همان ابتدا به‌صورت خودکار در دستور کار قرار می‌گیرد؛ یعنی از همان زمانی که سرمایه‌گذار برای دریافت زمین درخواست می‌دهد، با فعال شدن گزینه واگذاری اقساطی زمین، حمایتی غیرمستقیم از او صورت می‌گیرد و این را تعمیم بدهید به تسهیلات و شرایط ویژه‌ای که امروزه برای واحدهای دانش‌بنیان در نظر گرفته شده تا فارغ از دغدغه‌های معمول، موتور محرک تولید دانش‌بنیان و اشتغال آفرین، گرمابخش عرصه رونق اقتصادی و اشتغال‌زایی باشد.